9 Mayıs 2023
Transformatör Çeşitleri Nelerdir?
Herhangi bir alternatif akım ile gerilim seviyesi frekansının değiştirilmeden istenilen oranda düşürülmesi veya yükseltilmesi transformatörler sayesinde gerçekleşmektedir. Kısacası trafolar, elektromanyetik endüksiyon prensibiyle elektrik enerjisini bir veya birkaç devreye aynı frekansta, farklı gerilimlerdeki değerlerdeki gerilimlere ve akıma dönüştüren elektrik makinesine denir.
Transformatör çeşitleri ölçü trafoları, oto trafoları, tek fazlı trafolar ve üç fazlı güç trafosu olmak üzere farklı şekillerde imal edilmektedir. Genel olarak dağıtım transformatörü, güç transformatörü şeklinde de çeşitlenirken yüksek gerilim trafosu, orta gerilim trafosu ve step-up trafosu şeklinde de farklı olarak imal edilirler.
Güç Transformatörleri: Elektronik devrelerde ve farklı tip uygulamalarda kullanılırlar. Kuru tip ve yağlı tip olmak üzere iki şekilde üretilmektedir.
Dağıtım Transformatörleri: Orta gerilim seviyesini daha alt seviyelere düşürmek amacıyla kullanılmaktadır.
Oto Transformatörleri: Sekonder ve primer sargıların elektriksel olarak birbirleriyle bağlantılı olduğu transformatörlere denir. Düşük güç uygulamalarında ayarlı gerilimi sağlamak amacıyla kullanılmaktadır.
Kontrol Transformatörleri: VA değerlerinde sabit gerilim veya akım gereken devrelerde, elektrik sisteminde değişik noktalarda gerilimin genliği ve fazında istenen düzenlemeleri sağlamak amacıyla kullanılmaktadır.
Ses Frekansı Transformatörleri: 20 kHz ‘a kadar ses frekansı yükseltici devresi giriş veya çıkışında veya yükselticiler arasında empedans işlemi amacı ile kullanılmaktadır.
Yalıtım (İzolasyon) Transformatörleri: Doğru akımın yalıtımı amacıyla kullanılmaktadır. Sekonder ve primer arasında elektrik yalımını sağlamaya yarar. Primere uygulanan gerilim hem alternatif akım hem de doğru akım bileşenlerini bulunduruyorsa sekonder gerilimi yalnızca alternatif akım bileşeninden oluşur.
Ölçü Transformatörleri: Gerilim ve akım seviyesinin yüksek olduğu yerlerde ölçüm yapılabilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Ölçü transformatörleri sayesinde ölçümler kolay ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilir. Ölçü trafolarının sekonder sargılarında yüksek gerilim ve akım değerleri, ölçüm aletlerinin ölçebileceği seviyelere düşürülür.
Aynı zamanda trafolar nüvelerine göre, soğutma türlerine göre, kullanım yerlerine göre kategorize edilmektedir.
Nüvelerine Göre Transformatörler: Çekirdek tipi, mantel tipi, dağıtılmış tip ve ferrit nüve tipleridir.
Soğutma Türlerine Göre Transformatörler: Yağlı tip ve kuru tip transformatörlerdir.
Kullanım Yerlerine Göre Transformatörler: İzolasyon, besleme, muayyen, hat, empedans, oto ve darbe transformatörleridir.