9 Mayıs 2023
Transformatör Nedir?
Transformatörler, elektromanyetik indüksiyonla enerjiyi bir devreden diğer devreye geçirirler. Yani, herhangi bir alternatif akım (AC) ve gerilim seviyesini frekansını değiştirmeden istenilen oranda düşürmeye veya yükseltmeye yarayan aletlere transformatör denir. Transformatörün kısaltılmış hali trafodur. Trafolar, elektromanyetik endüksiyon prensibiyle elektrik enerjisini bir veya birkaç devreye aynı frekansta fakat farklı değerlerdeki gerilimlere ve akıma dönüştüren elektrik makinesidir.
Dağıtım Transformatörleri ve Özellikleri
Dağıtım transformatörleri, elektrik enerjisinin yüksek gerilimden alçak gerilime düşürülmesini sağlayan dönüştürücü elemandır.
NERELERDE HANGİ AMAÇLA KULLANILIR?
Transformatörlerin temel görevi ihtiyaca göre akım ve gerilim seviyesini değiştirerek elektrik enerjisini tüketime veya taşınmaya uygun hale getirmektir. Dağıtım transformatörleri ise tüketim alanına taşınan elektrik enerjisini tüketicinin kullanımına uygun akım ve gerilim değerlerine düşürerek son tüketicinin kullanımına sunan cihazlardır. Dağıtım transformatörleri son tüketicinin ihtiyacına göre (11 kV, 6.6 kV, 3.3 kV, 440 V, 220 V) gerilimi düşürür.
Dağıtım transformatörleri genel olarak; fabrikalarda, hastanelerde, evlerde vb. yerlerde kullanılır. Fabrika ve hastane gibi elektrik tüketimi yüksek olan yerlerin kendi kullanımına tahsis edilmiş dağıtım transformatörleri bulunurken ev gibi elektrik tüketimi nispeten düşük yerlerde bir dağıtım transformatörü birden fazla ev veya iş yerinin elektrik tüketimini karşılayabilir.
Dağıtım transformatörlerinde S ≤ 400 kVA ise transformatör direk üzerinde; S > 400 kVA ise trafo köşkünün içinde bulunur.
Dağıtım transformatörleri genelde düşürücü transformatörlerdir.
Dağıtım Transformatörlerinin Tipleri:
1- Yağlı Tip Transformatörler
2- Hermetik Transformatörler
3- Kuru Tip Transformatörler (EPOKSİ REÇİNELİ)
ÜRETİMİNDE HANGİ MALZEMELER KULLANILIR?
Dağıtım transformatörleri soğutma tipine göre türlerine ayrılır ve bu türlerde ortak kullanılan malzemeler; içinde manyetik nüve ve sargılar bulunan ana tank, manyetik akı dolaşımını sağlayan manyetik demir nüve , YG – AG seviyesini ayarlamaya yarayan gerilim kademe komitatörü, yüksek gerilim in izolasyon malzemesine zarar vermesini önlemek için ark boynuzu, ince kesitli iletkenlerden oluşan giriş(primer) sargısı, kalın kesitli iletkenlerden oluşan çıkış(sekonder) sargısından oluşur.
GÜÇ TRAFOSU NEDİR VE ÇEŞİTLERİ
Enerjinin çeşidinin ve frekansının değiştirilmesine mahal vermeden yalnızca genliğini değiştiren elektrik aletlerine güç trafosu adı verilmektedir. Girişe uygulanan alternatif gerilimin frekansı değişmese de gerilim değeri değişmektedir. Elektrik enerjisi alternatif ve doğru akım olarak üretilir. Alternatif akımla elektrik enerjisinin gerilimini, trafolar sayesinde yükseltilip düşürüldüğü için enerjinin taşınmasında güç transformatörleri önemli yer kaplar .İnce silisyum saclar kullanılarak imal edilen trafolarda yalıtılmış olan iletkenli sargılar bulunmaktadır. Alternatif akım uygulanmış bir sargı, manyetik nüve üzerinde diğer sargıda gerilim indükleyen zamana göre değişen bir manyetik akı meydana getirir. Primer ve sekonder sargılar arasındaki sarımların sayısı arasındaki oranın değişimi, giriş ve çıkış gerilimleri arasındaki oranı belirler. Böylece, gerilim devreler arasında kademeli şekilde aşağı ya da yukarı dönüştürülür.
Güç Trafosu Teknik Özellikler
Güç trafosu güç aralığı 2,5 MVA ile 25 MVA arasında farklı güçlere sahiptir. Gerilim aralığı 20 Kv ile 36 Kv arasında olacaktır. 1 ya da 3 faz seçenekleri olması ile birlikte kademe cinsleri de farklı olacaktır. Boşta ve yük halinde kademe değişikliği sağlanabilir. ONAN ya da ONAF soğutma şekli olan güç transformatörleri dahili ya da harici alanlarda kullanılmaktadır. Müşteri ihtiyaçlarına göre değerlendirme yapılırken iletken çeşidi olarak da bakır tercih edilmektedir. Porselen izolatörlü, yandan çıkışlı ve kablo kutusu bulunan terminallerin yapıları da genel olarak genleşme depolu olarak tercih edilmektedir. Radyotör grupları soğutma ekipmanı olarak tercih edilmektedir. Kullanım amacına ve yerine uygun olacak şekilde koruma ekipmanlarının farklılık gösterdiği modeller de bulunmaktadır.
Trafolar şu amaçlarla kullanılmaktadır:
- Gerilim veya akımı düşürmek ya da yükseltmek,
- Empedans uygunluğu sağlamak,
- Aynı güç hattına bağlı şaseleri ortak birden fazla devreyi ters bağlantı durumunda oluşabilecek kısa devrelerden korumak.
Üretiminde Hangi Malzemeler Kullanılır?
Dağıtım transformatörleri soğutma tipine göre türlerine ayrılır ve bu türlerde ortak kullanılan malzemeler; içinde manyetik nüve ve sargılar bulunan ana tank, manyetik akı dolaşımını sağlayan manyetik silisli nüve , YG – AG seviyesini ayarlamaya yarayan gerilim kademe komitatörü, yüksek gerilimin izolasyon malzemesine zarar vermesini önlemek için ark boynuzu, ince kesitli iletkenlerden oluşan giriş(primer) sargısı, kalın kesitli iletkenlerden oluşan çıkış(sekonder) sargısından oluşur.