9 Mayıs 2023
Trafo Ne İşe Yarar? Özellikleri Nelerdir?
Elektik akımının iletilmesini, yükselmesini ve dağıtılmasını sağlayan trafo ne işe yarar? Hangi özelliklere sahiptir? Görevleri nelerdir? Trans-El olarak, sizler için hazırladığımız makalemizi okuyarak bu soruların yanıtlarını ve çok daha fazlasını öğrenebilirsiniz.
İki veya daha fazla devrenin arasında elektrik akımı olmasını sağlayan transformatörleri, kısacası trafo adıyla da biliyoruz. Trafolar, özellikle elektrik şebekelerinde oldukça önemlidir ve alternatif akım devrelerinde kullanılırlar.
Üretilen enerji, trafolar aracılığıyla özellikle şehirlere ve köylere iletilir. Özellikle elektrik trafoları, elektrik enerjisini düşük maliyetle ve en az kayıp ile iletmeye yarar.
İhtiyaca ve kullanım amacına bağlı olarak farklı trafo çeşitleri imal edilir. Her trafonun kullanım amacı farklı olsa da genel olarak özellikleri ve görevleri aynı amaca hizmet eder.
Trafoların Görevi Nedir?
Trafolar, elektrik devresindeki gerilim ve akımı yükseltmek veya düşürmek amacıyla kullanılır. Elektrik enerjini aktarımı ve dağıtımını sağlayan trafoların görevleri:
- AC (Alternatif akım) gerilimini yükseltmek veya düşürmek
- Değişen gerilimde gücü sabit tutmak
Bu görevler doğrultusunda trafoların ne işe yaradığını anlayabiliriz. Genel olarak trafolar ne işe yarar sorusunu yanıtlayacak olursak:
- Elektrik akımının gerilimini, şeklini ve şiddetini değiştirmeye yarar.
- İki veya daha fazla elektrik devresini birbirine bağlar.
- Elektrik devresinden geçen enerjiyi, elektrik devresine iletir. Bu işlemi gerçekleştirmek için elektromanyetik alandan yararlanır.
- Elektrik enerjinin belirli gücünde akım ve gerilim değerlerinde değişim ihtiyacı olduğunda, bu değişimin gerçekleşmesini sağlar.
Trafo Çalışma Prensibi
Elektrik enerjisiyle ilgili bu görevlerini yerine getirmesi için trafoların, sistematik ve düzenli ilerleyen bir çalışma prensibi vardır.
Elektrik enerjisini, manyetik akı aracılığıyla bir iletkenden ikinci iletkene ileterek çalışır. Genellikle iki bobin ve bir nüveden oluşan trafolar çalışırken, nüvedeki bobinlerden birinin üzerinde gerilim uygulandığında nüvenin üzerinde bir manyetik akı meydana gelir. Bu manyetik akı ise sürekli değişen şiddete ve yöne sahiptir.
Çıkış bobini üzerinde gerilim indüklemesini sağlayan bu manyetik akı, bobine enerji aktarımı gerçekleştirir.
Kısacası birinci bobine bir gerilim uygulanır ve bu gerilim sonucunda manyetik alan oluşur. Oluşan bu manyetik alanın ikinci bobine enerji aktarımı gerçekleştirmesiyle trafolar görevini yerine getirir.
Trafonun çalışma prensibini daha detaylı açıkladığımız Trafo Çalışma Prensibi Nasıldır? başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Trafonun Kullanım Alanları
Evlerde, enerji santrallerinde, şebekeden enerji alan bütün cihazlarda elektrik akımını sağlamak için trafo kullanılır. Kısacası, alternatif akımın kullanıldığı her yerde trafolar kullanılır.
Tabii ki her cihaz veya mekân için aynı trafo kullanılmaz. Trafonun ne için kullanılacağına ve ne kadar enerji akımına ihtiyaç olduğuna göre farklı trafo tipleri vardır.
Bu trafo tiplerini yakından inceleyelim.
Trafo Tipleri
Trafoları çeşitlendirmek için tek bir kategoriden bahsetmek yeterli olmaz. Bunun sebebi, ihtiyacı karşılayacak olan trafoların farklı şekillerde ve çeşitlerde üretilmesidir. Bu çeşitler;
- Nüve tipi
- Çalışma ortamı
- Faz sayısı
- Gerilim yükseltme veya düşürme şekline göre farklı kategoriler sıralamak mümkündür.
Faz sayısına göre tekli ve çok fazlı olarak ayrılan trafoları açıklayacak olursak:
TEK FAZLI TRAFOLAR
Tek giriş sargısının bulunduğu trafolardır. Giriş sargısı tekse bile çıkış sargısı birden fazla olabilir.
ÇOK FAZLI TRAFOLAR
Giriş sargısı birden fazla olan trafolardır. Genellikle hem çıkış hem giriş saygısı birden fazla olur.
Nüve tipine göre trafolar ise üç kategoridedir. Bunlar:
DAĞITILMIŞ TİP
Artı şeklinde bir görünüme sahip olan bu trafoların sargıları ayağa sarılıdır. Bu tip nüvelerde kaçak akı yok denecek kadar azdır. Bu sayede boş çalışma akımlarının düşük olmasını sağlar.
ÇEKİRDEK TİPİ
Sargı yalıtımları kolay olan trafolardır. Genel olarak yüksek gerilimli trafolarda tercih edilmektedir.
MANTEL TİP
Ortadaki bacağa sarılı olan, çekirdek tipinin tam tersi olarak düşük gerilimli trafolarda kullanılan tiptir.
Kullanım amacına göre trafolar da ayrı olarak kategorize edilebilir.
YALITIM TRANSFORMATÖRÜ
Devreleri birbirinden yalıtmak amacıyla kullanılmaktadır.
OTO TRANSFORMATÖRÜ
Hem giriş hem çıkış olarak kullanılan sargılar, diğer tip trafolara göre daha küçük boyutlardadır. Yüksek verim elde edilmesini sağlayan trafolardır.
Alçaltıcı Trafolar
Giriş gerilimi, çıkış geriliminden yüksek olan trafolardır. Elektrik enerjisinin gerilimini azalttığından dolayı alçaltıcı trafo olarak bilinir. En çok kullanılan trafo tipleri arasındadır.
YÜKSELTİCİ TRAFOLAR
Alçaltıcı trafoların tam tersi işlevine sahiptir. Giriş gerilimi, çıkış geriliminden düşüktür. Elektrik enerjisinin gerilimini yükseltmeye yarar.
Trans-el olarak, yüksek kalite standarlarına uygun güç, dağıtım, onaf ve özel tip trafoları uluslararası boyutlarda sevkiyatını gerçekleştiyoruz. Bu trafo tipleriyle ilgili bilgi almak için web sitemizi ziyaret edebilirsiniz.