9 Mayıs 2023
Gerilim Trafosu Ne İşe Yarar?
Gerilim trafosu, devredeki primer gerilimi küçülterek sekondere aktaran trafo türüdür. Primerde ölçülen gerilim 600 volttan fazla olduğunda bu devrelerdeki ölçü aletlerinin ölçme alanları için kullanılır.
Gerilim trafosunun birçok işlevi mevcuttur. Sizler için bu yazımızda gerilim trafosu ne işe yarar? ve daha fazlasını derledik.
Gerilim trafosu;
- Primerde ölçtüğü gerilimi wattmetre, sayaç ve voltmetre gibi aletlerle kolayca ölçülebilen güvenli bir sınır değerine düşürme görevini üstlenir.
- Primer adı verilen birinci devre gerilimi, manyetik bir kuplaj aracılığıyla küçültülür ve ikinci devreye yani sekondere aktarılır.
- Dağıtım, iletim ve güç sistemlerindeki yüksek gerilimleri ölçmek için enstrüman transformatörlerinden olan gerilim trafosu, yüksek değerleri güvenli bir seviyeye indirmeye yarar.
- Alternatif akım ölçü aletlerinin ölçme alanlarının genişletilmesine yarar.
Gerilim Trafosunun Özellikleri Nelerdir?
- Kapasiteleri çok küçüktür. Güçleri genellikle 15 ile 600V aralığındadır.
- Aynı gerilim trafosu ile birkaç ölçü aleti kullanılabilir.
- Hem primer hem de sekonder sargıları incedir. Primer çok, sekonder az sarımlıdır.
- Primer geriliminin büyüklüğü fark etmeksizin sekonder gerilimi 100 ile 120 V olarak standartlaşmıştır.
- Sekonder çıkışları açık devre gibi çalışır ve akım trafolarının aksine kısa devre yapılamaz.
- Sekondere bağlanan ölçü aletlerinde okunan değerleri çevirme oranı (n=U1/U2) ile çarpılmalıdır.
- Sekonder uçlarında mevcut v ucu yüksek gerilimlere karşı korunması için topraklanır.
- Kısa devreyi önlemek amacıyla sekonder uçlarından birine sigorta kurulur.
- Sayaçlarda 0.2-0.5 sınıfı, ölçü aletlerinde 1 sınıf, koruma devrelerinde 3 sınıf gerilim trafosu kullanılır.
- Bu sınıflar gerilim trafolarının ölçme hassasiyetine bağlı olarak sınıflandırılır.
- Nominal akımların %20 ‘sine kadar yüklenebilir.
- Voltmetre gibi bir hatta veya şebekeye paralel olarak bağlanır.
- Primer sargı uçları U-V harfleriyle, sekonder sargı uçları ise u-v harfleriyle gösterilir.
Gerilim Trafosu Seçerken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Gerilim trafosu seçerken dikkat edilmesi gereken birtakım parametreler mevcuttur. Bunlar;
- Çalışma sıcaklığı
- İzolasyon gerilimi
- Primer gerilim aralığı
- Hassasiyet
- VA cinsinden kapasite
- Sekonder gerilim aralığı
Gerilim Trafosu Çeşitleri
Kullanım alanlarına göre gerilim trafosu çeşitleri iki kategoriye ayrılır.
- Faz-Faz Arası Gerilim Trafosu
- Faz-Toprak Arası Gerilim Trafosu
FAZ-FAZ GERİLİM TRAFOSU
Şebeke üzerinden iki faz arasına bağlanan gerilim trafolarına faz-faz gerilim trafosu adı verilir. Bu tip gerilim trafosunda iki adet izolatör bulunur. Primer sargı ucu iki izolatörle dışarıya çıkartılır.
Dengeli yük çeken orta gerilim şebekelerinde kullanılır. Bundan dolayı gerilim belli oranda düşürülür.
Faz-faz gerilim trafosunun şekli V harfindedir. Bu sebeple V tipi gerilim trafosu olarak da bilinir.
FAZ-TOPRAK ARASI GERİLİM TRAFOSU
Tek izolatörlü gerilim trafolarıdır. Primer sargının çıkış ucunun direkt toprağa bağlanmasıyla kurulur. Sargının giriş ucu ise şebekenin faz iletkenine bağlıdır.
Gerilim trafosu ne işe yarar? adlı makalemizden memnun kaldıysanız trafolar hakkında bilgi edinmeye devam etmek için diğer blog yazılarımızı inceleyebilirsiniz.